Św. Jan Paweł II
Karol Józef Wojtyła, tak bowiem nazywał się Jan Paweł II, urodził się 18 maja 1920 r. w Wadowicach, niewielkim miasteczku nieopodal Krakowa, jako drugi syn Emilii i Karola Wojtyłów. Został ochrzczony w kościele parafialnym 20 czerwca 1920 r. przez ks. Franciszka Żaka, kapelana wojskowego. Rodzice nadali imię Karolowi na cześć ostatniego cesarza Austrii bł. Karola Habsburga.
Rodzina Wojtyłów żyła skromnie. Jedynym źródłem utrzymania była pensja ojca – wojskowego urzędnika w Powiatowej Komendzie Uzupełnień w stopniu porucznika. Edmund – brat Karola – studiował medycynę w Krakowie i został lekarzem. Wojtyłowie mieli jeszcze jedno dziecko – Olgę, która zmarła zaraz po urodzeniu.
W dzieciństwie Karola nazywano najczęściej zdrobnieniem imienia – Lolek. Uważano go za chłopca utalentowanego i wysportowanego.
13 kwietnia 1929 r. zmarła matka Karola, a trzy lata później, w wieku 26 lat zmarł na szkarlatynę brat Edmund. Chorobą zaraził się od swojej pacjentki w szpitalu w Bielsku.
Od września 1930 r. Karol rozpoczął naukę w 8-letnim Państwowym Gimnazjum Męskim im. Marcina Jadowity w Wadowicach. Nie miał żadnych problemów z nauką, już w tym wieku według jego katechetów wyróżniała go także ogromna wiara.
14 maja 1938 r. Karol zakończył naukę w gimnazjum otrzymując świadectwo maturalne z oceną celującą, następnie wybrał studia polonistyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W lutym 1940 r. poznał osobę ważną dla swego rozwoju duchownego – był to Jan Tyranowski, który prowadził dla młodzieży męskiej koło wiedzy religijnej. Uczestniczący w nim Wojtyła po raz pierwszy czytał pisma św. Jana od Krzyża.
18 lutego 1941 r. po długiej chorobie zmarł ojciec Karola. W 1942 i 1943 r. jako reprezentant krakowskiej społeczności akademickiej udawał się do Częstochowy, by odnowić śluby jasnogórskie.
Wojna odebrała Karolowi możliwość kontynuowania studiów, zaczął więc pracować jako pracownik fizyczny w zakładach chemicznych Solvay. Początkowo w kamieniołomie w Zakrzówku a potem w oczyszczalni sody w Borku Fałęckim. W tym okresie Karol związał się też z polityczno-wojskową katolicką organizacją podziemną Unia, która starała się między innymi ochraniać zagrożonych Żydów.
W 1942 r. postanowił studiować teologię i wstąpił do tajnego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Krakowie. W tym samym czasie rozpoczął w konspiracji studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W okresie od kwietnia 1945 r. do sierpnia 1946 r. Karol pracował na uczelni jako asystent i prowadził seminaria z historii dogmatu.
13 października 1946 r. alumn Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Krakowie Karol Wojtyła został subdiakonem, a tydzień później diakonem. Już 1 listopada 1946 r. kard. Adam Stefan Sapieha wyświęcił Karola na księdza. 2 listopada jako neoprezbiter odprawił Mszę św. prymicyjną w krypcie św. Leonarda w katedrze na Wawelu.
15 listopada Karol wraz z klerykiem Stanisławem Starowiejskim poprzez Paryż wyjechał do Rzymu, aby kontynuować studia na Papieskim Międzynarodowym Athenaeum Angelicum (obecnie Papieski Uniwersytet św. Tomasza z Akwinu) w Rzymie. Podczas studiów zamieszkiwał w Kolegium Belgijskim, gdzie poznał wielu duchownych z krajów frankofońskich oraz USA. W 1948 r. ukończył studia z dyplomem summa cum laude.
W lipcu 1948 r. na okres 7 miesięcy Karol został skierowany do pracy w parafii Niegowić, gdzie spełniał zadania wikarego i katechety.
W marcu 1949 r. został przeniesiony do parafii św. Floriana w Krakowie. Tam założył chór gregoriański, z którym wkrótce przygotował i odśpiewał mszę “De Angelis” (“O Aniołach”). Swoich chórzystów zaraził pasją i miłością do gór – razem przewędrowali Gorce, Bieszczady i Beskid. Organizowali także spływy kajakowe na Mazurach. W Krakowie otrzymał też w końcu tytuł doktora teologii i uzyskawszy urlop na pracę naukową 1951-1953 rozpoczął pisanie pracy habilitacyjnej, która, mimo że w 1953 roku przyjęła ją Rada krakowskiego Wydziału Teologicznego, została odrzucona przez Ministerstwo Oświaty i tytułu docenta Karol Wojtyła nie uzyskał (uzyskał go dopiero w 1957 r.). W roku 1956 objął za to katedrę etyki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W 1958 r. Karol Wojtyła został mianowany biskupem tytularnym Umbrii, a także biskupem pomocniczym Krakowa. Konsekracji biskupiej ks. Karola Wojtyły dokonał 28 września 1958 r. w katedrze na Wawelu metropolita krakowski i lwowski, arcybiskup Eugeniusz Baziak. Współkonsekratorami byli biskup Franciszek Jop i Bolesław Kominek. Wtedy też powstały jego najgłośniejsze prace, które przyniosły mu sławę wśród teologów – “Miłość i odpowiedzialność” (1960) oraz “Osoba i czyn” (1969). W 1962 r. został krajowym duszpasterzem środowisk twórczych i inteligencji. Na okres biskupstwa Karola przypadły także obrady Soboru Watykańskiego II, w których aktywnie uczestniczył.
Jako biskup przyjął, zgodnie z obyczajem, hasło przewodnie swej posługi „Totus Tubus” (łac. „Cały Twój”), kierował je do Matki Chrystusa.
30 grudnia 1963 r. Karol Wojtyła został mianowany arcybiskupem metropolitą krakowskim. Podczas konsystorza 26 czerwca 1967 r. został nominowany kardynałem. 29 czerwca 1967 r. otrzymał w kaplicy Sykstyńskiej od papieża Pawła VI czerwony biret, a jego kościołem tytularnym stał się kościół św. Cezarego Męczennika na Palatynie.
Jako pasterz diecezjalny starał się ogarniać swą posługą wszystkich potrzebujących. Wizytował parafie, odwiedzał klasztory. W 1965 r. otworzył proces beatyfikacyjny siostry Faustyny Kowalskiej. Z chęcią jeździł na Podhale i w Tatry. Utrzymywał dobry i ścisły kontakt z inteligencją krakowską, zwłaszcza ze środowiskiem naukowym i artystycznym.
Zyskał dojrzałość jako myśliciel, sięgając do rozległej tradycji filozoficznej, lecz też do Biblii i do mistyki (zawsze był mu bliski święty Jan od Krzyża) i budując harmonijnie koncepcję z pogranicza filozofii oraz teologii: człowieka jako integralnej osoby. Stał się znanym poza Polską autorytetem. Był obok Prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego, najważniejszą postacią Episkopatu Polski. Z, nazwanym tak przez siebie, „prymasem Tysiąclecia”, ściśle współpracował, okazując szacunek dla jego doświadczenia i mądrości.
Na zwołanym po śmierci Jana Pawła I konklawe w roku 1978 Wojtyła został wybrany na papieża i przybrał imię Jana Pawła II. Wynik wyboru ogłoszono 16 października o godz. 16:16.
Jan Paweł II była pierwszym papieżem z Polski, jak również pierwszym po 455 latach biskupem Rzymu, nie będącym Włochem. Wybór na głowę Kościoła osoby z kraju socjalistycznego wpłynął znacząco na wydarzenia w Europie wschodniej i Azji w latach 80. XX w.
Osobistym sekretarzem Jana Pawła II przez cały pontyfikat był arcybiskup Stanisław Dziwisz.
Podczas jego pontyfikatu ponad 300 milionów ludzi przeszło na katolicyzm.
Pontyfikat Jana Pawła II był drugi co do długości w dziejach Kościoła. Najdłużej – 32 lata – sprawował swój urząd Pius IX (nie licząc pontyfikatu Piotra – pierwszego następcy Jezusa).
Podczas wszystkich pielgrzymek przebył ponad 1,6 miliona kilometrów, co odpowiada 40-krotnemu okrążeniu ziemi wokół równika i czterokrotnej odległości między ziemią a księżycem. Jan Paweł II odbył 102 pielgrzymki zagraniczne podczas których odwiedził 135 krajów i 142 podróże na terenie Włoch, podczas których wygłosił 898 przemówień. Z 334 istniejących rzymskich parafii, odwiedził 301. Jego celem było dotarcie do wszystkich parafii, zabrakło niewiele.
Papież Jan Paweł II mianował 232 kardynałów (w tym 9 Polaków), beatyfikował 1318 błogosławionych (w tym 154 Polaków) i kanonizował 478 świętych.
Ojciec Święty napisał 14 encyklik, 14 adhortacji, 11 konstytucji oraz 43 listy apostolskie.
Wprawdzie już począwszy od Jana XXIII papiestwo zaczęło rezygnować z niektórych elementów ceremoniału, jednakże dopiero Jan Paweł II zniwelował większość barier, przyjmując postawę papieża bliskiego wszystkim ludziom, papieża – apostoła.
Papież chętnie spotykał się z młodymi ludźmi i poświęcał im dużo uwagi. Na spotkanie w Rzymie 31 marca 1985 r., który ONZ ogłosiło Międzynarodowym Rokiem Młodzieży napisał list apostolski na temat roli młodości jako okresu szczególnego kształtowania drogi życia, a 20 grudnia zapoczątkował tradycję Światowych Dni Młodzieży. Odtąd co roku przygotowywał orędzie skierowane do młodych, które stawało się tematem tego międzynarodowego spotkania, organizowanego w różnych miejscach świata (np. w 1991r. w Częstochowie).
Jan Paweł II od początku lat 90. cierpiał na postępującą chorobę Parkinsona. Mimo licznych spekulacji i sugestii ustąpienia z funkcji, które nasilały się w mediach zwłaszcza podczas kolejnych pobytów papieża w szpitalu, pełnił ją aż do śmierci. Nagłe pogorszenie stanu Zdrowia papieża rozpoczęło się 1 lutego 2005 r. Przez ostatnie dwa miesiące życia Jan Paweł II wiele dni spędził w szpitalu i nie udzielał się publicznie. Przeszedł grypę i zabieg tracheotomii, wykonany z powodu niewydolności oddechowej. W czwartek 31 marca wystąpiły u Ojca Świętego silne dreszcze ze wzrostem temperatury ciała do 39,6°C. Był to początek wstrząsu septycznego połączonego z zapaścią sercowo-naczyniową. Uszanowano wolę papieża, który chciał pozostać w domu. Podczas mszy przy jego łożu, którą Jan Paweł II koncelebrował z przymkniętymi oczyma, kardynał Marian Jaworski udzielił mu sakramentu namaszczenia. 2 kwietnia o godz. 7.30 papież zaczął tracić przytomność a o godz. 19.00 wszedł w stan śpiączki. Monitor wykazał postępujący zanik funkcji życiowych. O godz. 21.37 osobisty papieski lekarz Renato Buzzonetti stwierdził śmierć Jana Pawła II. Ojciec Święty Jan Paweł II zmarł 2 kwietnia 2005 r. po zakończeniu Apelu Jasnogórskiego, w pierwszą sobotę miesiąca i wigilię Święta Miłosierdzia Bożego, w 9666 dniu swojego pontyfikatu. W ciągu ostatnich dwóch dni życia towarzyszyli mu nieustannie wierni z całego świata.
Pogrzeb Jana Pawła II odbył się w piątek 8 kwietnia 2005r, w którym uczestniczyło na placu św. Piotra ok. 300 tys. wiernych oraz 200 prezydentów i premierów, a także przedstawiciele wszystkich wyznań świata, w tym duchowni islamscy i żydowscy. Po zakończeniu nabożeństwa żałobnego, w asyście tylko duchownych z najbliższego otoczenia, papież został pochowany w podziemiach bazyliki św. Piotra, w krypcie Jana XXIII, beatyfikowanego w 2000 r.
13 maja 2005 r. papież Benedykt XVI (następca Jana Pawła II) zezwolił na natychmiastowe rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego Jana Pawła II, udzielając dyspensy od pięcioletniego okresu oczekiwania od śmierci kandydata, jaki jest wymagany przez prawo kanoniczne. Formalny proces rozpaczał się 28 czerwca 2005 r., kiedy zaprzysiężeni zostali członkowie trybunału beatyfikacyjnego. Postulatorem został polski ksiądz Sławomir Oder. 2 kwietnia 2007 r. zakończyła się faza diecezjalna procesu i wszystkie akta zostały przekazane do watykańskiej Kongregacji ds. kanonizacyjnych.
Bibliografia:
Adam Boniecki: Kalendarium życia Karola Wojtyły, Kraków, Znak 1983
ks. Mieczysław Maliński: Droga do Watykanu. Wydawnictwo: Literackie
Joseph Ratzinger: Jan Paweł II. Mój umiłowany Poprzednik. Kraków, Wydawnictwo Święty Paweł, 2007
Św. Urszula Ledóchowska
O Panie, niech będę jak promyk słoneczny…
Założycielka Zgromadzenia, charyzmat, misja, system wychowawczy
Założycielką Zgromadzenia Sióstr Urszulanek Szarych SJK jest św. Urszula Ledóchowska. Julia przyszła na świat 17 kwietnia 1865 roku w niewielkiej austriackiej miejscowości Loosdorf (Austria). Była drugim z siedmiorga dzieci. Jej ojcem był polski emigrant Antoni, matką natomiast Szwajcarka Józefina Salis – Zizers. Rodzice dbali o wszechstronny rozwój dzieci. Szczególny nacisk kładli na wychowanie religijne, patriotyczne i artystyczne. Dzieci były wychowywane z wielką miłością, zachęcane do odwagi, pracy nad sobą. Mała Julia ze względu na swoje pogodne usposobienia nazywana była „promykiem słonecznym”. Jako mała dziewczynka napisała: „O Panie, niech będę jak promyk słoneczny, co wszędzie pociechę, wesele roznosi, co jakby Twój uśmiech, o Panie przedwieczny…”. Te słowa stały się dla niej niejako życiową dewizą. Radość i pogodę ducha uczyniła ważnym świadectwem apostolstwa w założonym przez siebie Zgromadzeniu Sióstr Urszulanek Szarych.
W 1883 roku rodzina Ledóchowskich powraca do Polski z politycznej emigracji w Austrii i osiedla się w Lipnicy Murowanej niedaleko Krakowa. Julia była dzieckiem niezwykle inteligentnym i uzdolnionym artystycznie. Pobierała dodatkowe lekcje muzyki, malarstwa, literatury i języków obcych. Lubiła sport, jazdę konną i na łyżwach, pływanie oraz taniec. Jak sama mówiła: „Aż do 16 roku życia byłam łobuziakiem, wdrapywałam się na wszystkie drzewa w ogrodzie, a na spacerach wprost szalałam”.
W 1886 roku, w 21 roku życia odpowiadając na dar Bożego powołania wstępuje do Zgromadzenia Sióstr Urszulanek Unii Rzymskiej w Krakowie, gdzie otrzymuje imię Urszula.
W klasztorze krakowskim siostra Urszula, zajęła się przede wszystkim pracą pedagogiczną. Pracowała jako nauczycielka i wychowawczyni w pensjonacie i szkole dla dziewcząt prowadzonej przez siostry.
Rzetelną troską o dobro wychowanek połączoną ze szczególnym urokiem osobistym pozyskała ich serca i zaufanie, przekazując nie tylko wiedzę, ale kładąc również podwaliny pod budowę solidnego charakteru i głębokiego życia religijnego.
Od roku 1904 pełni funkcję przełożonej klasztoru krakowskiego, a w 1906 otwiera pierwszy dom akademicki w Polsce prowadzony przez siostry zakonne.
Widząc potrzebę pracy wśród polskiej młodzieży w Petersburgu, uzyskuje od Papieża Piusa X potrzebne zezwolenia i błogosławieństwo na pracę konspiracyjną w carskiej Rosji i w 1907 roku wyjeżdża tam z niewielką grupą sióstr.
W 1914 roku wydalona z Rosji udaje się do Szwecji. Włącza się w życie miejscowego Kościoła i środowiska oraz podejmuje współpracę z Komitetem Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce, założonym w Szwajcarii przez Henryka Sienkiewicza. Objeżdża miasta i osady skandynawskie wygłaszając odczyty w języku: angielskim, francuskim, niemieckim, szwedzkim, duńskim i norweskim uzyskując w ten sposób środki finansowe dla swoich rodaków poszkodowanych przez wojnę. Wszędzie tam, gdzie się pojawiała podejmowała działalność apostolską, niosła pomoc najbardziej potrzebującym. Swoją opieką otaczała szczególnie dzieci i młodzież żeńską.
Wraca do Polski w 1920 roku jednak nie do klasztoru w Krakowie, ponieważ znacznie zwiększyła się grupa sióstr, które przyłączyły się do niej i klasztor krakowski nie pomieściłby wszystkich. Również nie mogłaby w pełni rozwijać swej działalności apostolskiej wychodzącej poza klauzurę Urszulanek Unii Rzymskiej.
Po rozważeniu tej sytuacji i odczytaniu znaków Woli Bożej zakłada w Pniewach koło Poznania nowe Zgromadzenie Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego, którego zostaje Matką Generalną. Działalność młodego Zgromadzenia bardzo szybko i prężnie się rozwijała tak w Polsce jak i poza jej granicami. Siostry organizowały przedszkola, szkoły, domy dziecka, internaty, domy akademickie, świetlice, kursy doskonalenia zawodowego dla dziewcząt, czytelnie dla dzieci i młodzieży, podjęły pracę katechetyczną.
Głównym charyzmatem Zgromadzenia, jego misją jest głoszenie Chrystusa – miłości Jego Serca – przez wychowywanie i nauczanie dzieci i młodzieży, służbę najbardziej potrzebującym i pokrzywdzonym oraz przez inne formy działania zmierzające do ewangelizacji świata. Swą misję w Kościele siostry wiernie wypełniają do dnia dzisiejszego, zwłaszcza poprzez wychowywanie młodego pokolenia oraz służbę najbardziej potrzebującym.
Działalność wychowawczo – oświatową siostry prowadzą min. poprzez katechizację, prowadzenie placówek opiekuńczo – wychowawczych oraz licznie rozsianych w Polsce i za granicą placówek przedszkola. Jedną z nich jest właśnie Przedszkole Sióstr Urszulanek w Zakopanem.
Uśmiech, pogodę ducha i dobroć uważała za szczególnie wiarygodne świadectwo więzi z Chrystusem. Spalała się miłością do Jezusa Chrystusa i ta miłość pozwalała jej kochać każdego człowieka, bez względu na wyznanie, przekonania, pozycję.
29 maja 1939 roku w Rzymie umiera Matka Urszula, tam też zostaje pochowana, ludzie mówili, że umarła święta. 20 czerwca 1983 roku w Poznaniu Papież Jan Paweł II dokonał pierwszej w Polsce beatyfikacji właśnie Matki Urszuli zaliczając ją w poczet błogosławionych. W roku 1989 zostało uroczyście przewiezione, zachowane od zniszczenia ciało Matki Urszuli Ledóchowskiej i spoczęło w domu macierzystym w Pniewach. Natomiast 18 maja 2003 roku w Rzymie miała miejsce kanonizacja Matki Urszuli podczas której również Jan Paweł II ogłasza ją świętą.
Ogromny wpływ na całokształt systemu wychowania św. Urszuli miały wzorce rodziców jak również jej późniejsze kontakty ze sławnymi przedstawicielkami reform pedagogicznych. Zaliczamy do nich szwedzką pisarkę i pedagoga Ellen Key oraz włoską lekarkę i pedagoga Marię Montessori – jedną z największych reformatorek wychowania przedszkolnego. Znała również wiele osób z polskiego środowiska np. Janusza Korczaka, Marię Grzegorzewską, Helenę Radlińską.
Głównym celem wychowania św. Urszuli było kształtowanie w wychowankach światopoglądu chrześcijańskiego: „Daj dziecku Boga, daj mu Jezusa w Komunii świętej, a możesz o jego przyszłość być spokojna”. Celem szczegółowym było wdrażanie do samowychowania (pracy nad sobą), przygotowanie do czynnego udziału w życiu społecznym i życiu kościoła oraz do bycia człowiekiem, którego najważniejszymi cechami są: miłość Boga i ludzi, dobroć, poczucie obowiązku, samodzielność, odwaga, wytrwałość i pracowitość.
Obszary wychowania św. Urszuli obejmowały: wychowanie religijne, moralne, umysłowe, społeczne, patriotyczne, estetyczne, fizyczne i zdrowotne.
Zasadą wychowania było tworzenie wokół dziecka możliwie najkorzystniejszej wychowawczo, przyjaznej atmosfery szczęścia oraz zaspokojenie potrzeby miłości, bezpieczeństwa i uznania.
W swym systemie wychowania proponowała techniki i metody takie jak: metoda przykładu, nagród i kar, oddziaływań słownych, metoda oddziaływania sytuacyjnego.